-

Geschiedenis

Historisch overzicht van het gebouw ‘Pictura’ 

14e eeuw 
Ongeveer op de plaats van het huidige gebouw ‘Pictura’ stond waarschijnlijk een deel van de zogenoemde ‘weem’ (pastorie) van de St. Walburgkerk. De kelders, fundamenten en de onderste muurdelen herinneren aan deze periode. Ze zijn opgetrokken uit kloostermoppen. De St. Walburgkerk heeft in de late middeleeuwen plaats gemaakt voor de uitbreidingen van de Martinikerk. Alleen de straatnaam, St. Walburgstraat, herinnert nog aan de oude kerk. Oorspronkelijk bestond het gebouw’ Pictura’ waarschijnlijk uit twee afzonderlijke delen. 

1653 

De kaart van Haubois, het pand is hierop te zien, inclusief de huidige nog immer bestaande tuinmuur, de uitbouw naar achteren. 
 

17e eeuw 
Het pand wordt door verschillende eigenaren bewoond en geregeld verbouwd. Langzaamaan krijgt het huis meer de huidige vorm. 

1767 
Dr. Matthias van Geuns koopt het gebouw en laat het zeer intensief verbouwen. De huidige gevel komt in grote trekken overeen met deze verbouwing uit de 18e eeuw. Twee afzonderlijke panden worden verenigd. Een gevelsteen aan de muur van het hofje noemt het jaar van de verbouwing: 1768. Uit de 18e eeuw stamt ook een deel van het interieur van de Pronk- of Bestuurskamer. 

  

1832 
Hoewel Pictura al in 1831 activiteiten ontplooit, wordt het Genootschap pas op 6 maart 1832 officieel door Gedeputeerde Staten van Groningen erkend. Rond deze tijd ontstaan soortgelijke gezelschappen in andere delen van het land: Pulchri Studio in Den Haag, Arti et Amicitiae in Amsterdam, Kunstliefde in Utrecht en Pictura in Dordrecht. 

1767-1919 
Woonhuis van verschillende gefortuneerde burgers. De laatste bewoonster was mevrouw Magdalena Wilhelmina de Ranitz. Ze is de oprichtster van het Doorgangshuis (later Helperhaven), een vereniging voor kinderbescherming. Inmiddels zijn nieuwe villa’s aan de singels en buiten de stad populairder geworden om te wonen. Veel oude stadshuizen krijgen een andere bestemming. In 1919 wordt het gebouw ‘Pictura’ kantoor van de N.V. De Groningse Steenhandel. 

1934 

Gedurende meer dan een eeuw is het Kunstlievend Genootschap Pictura voor het organiseren van verschillende activiteiten aangewezen op het huren van zalen. Op 13 oktober is de feestelijke opening van het gebouw’ Pictura’. Door een schenking van Mr. F.F. Beukema, bestuurslid van Pictura, kan het huidige gebouw in 1933 worden aangekocht. Vervolgens wordt het vanaf 1 mei 1934 intensief verbouwd: de bovenzaal (nu Mr. Beukemazaal) wordt geschikt gemaakt als tentoonstellingsruimte door de muren met anderhalve meter te verhogen en de ramen te vergroten. Toiletten worden aangelegd en een nieuwe trap en authentiek uitziende deuren geplaatst. 

1942-1945 
In de Tweede Wereldoorlog wordt het gebouw toegewezen aan het Gewestelijk Bureau van de Kultuurkamer, een door de bezetters opgerichte organisatie om grip te houden op kunstenaars en culturele instellingen. 

1945-1996 
In de kamers aan de St. Walburgstraat woont de beheerder van Pictura. De ingang voor de expositieruimtes is aan het Martinikerkhof (via het vroegere tuinhuis). Het pand wordt Rijksmonument. 

1996-2005 
De Groningen Kunstkring De Ploeg huurt de beide kamers aan de St. Walburgstraat voor het houden van exposities en vergaderingen. De ingang wordt naar deze kant verplaatst. 

Tot heden 
In 2005 zijn de twee ruimtes aan de St. Walburgstraat aan de expositieruimtes toegevoegd: de Overdiep- en de Egbertskamer. 

Kunstlievend Genootschap Pictura 
organiseert het hele jaar door in deze monumentale omgeving exposities met werk van Jong talent en gerenommeerde kunstenaars uit Noord-Nederland. 

Enkele kunstenaars (in alfabetische volgorde) die in het verleden hun werk in Pictura exposeerden of waarvan werk in portefeuilles aanwezig was: 

Peter Alma, Jan Altink, Karel Appel, K.P.C. de Bazel, H.P. Berlage, Willem Bilders, Paulus Bril, Johannes Bosboom, Corneille, Johan Dijkstra, Otto Eerelman, M.C. Escher, Le Fauconnier, P.C.J. Gabriel, Leo Gestel, Vincent van Gogh, Job Hansen, Gerrit van Houten, Margarethe de Heer, Jozef Isra0s, Isaac Israëls, Willem van Konijnenburg, Hildo Krop, Cornelis Kruseman, Georg Martens, Hendrik Willem Mesdag, Taco Mesdag, Piet Mondriaan, A.J. van Prooijen, vader en zoon Pieneman, Rembrandt van Rijn (etsen in portefeuille), Arie Schelfhout, Jan Sluyters, Johan Thorn Prikker, Jan Toorop, Charley Toorop, Jannes de Vries, Hendrik Werkman, Jan Wiegers, Philips Wouwerman, Jan van der Zee. 

Bron: ‘De geschiedenis van het kunstlievend genootschap Pictura te Groningen en zijn gebouw St. Walburgstraat hoek Martinikerkhof 1832-1982‘. Drs. J. Schuller tot Peursum-Meijer en dr. A.T. Schuitema-Meijer, een uitgave die verscheen in 1982 ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van Pictura.